CONSERVATIEF.COM

08-06-2021

Belangenverstrengeling

Belangenverstrengeling, een beladen begrip. In veel sectoren van het bedrijfsleven en bij financiële instellingen is het constateren van een mogelijke belangenverstrengeling van groot belang. Immers, als daar sprake van is liggen omkoping en andere vormen van corruptie op de loer. In de politiek ligt dat anders: de politieke kleur van degene die mogelijk een belangenverstrengeling heeft is van groot belang bij ten eerste het constateren ervan, ten tweede bij verslaggeving in de pers en niet het minst belangrijk, het afleggen van verantwoording erover.

Bij financiële instellingen raakt het direct de integriteit van de betrokkene en daarmee van de instelling waar hij werkt. Als er sprake is van zelfs maar de schijn van belangenverstrengeling dan moet de betrokkene dat via de geëigende paden melden. Doet hij dat niet, dan volgt er een sanctie. In het ergste geval kan dat leiden tot ontslag en mogelijk een schadeloosstelling. Denk aan accountants, financiële dienstverleners, pensioenfondsbestuurders, verzekeraars en bankiers.

In de politiek ligt dat anders: pas wanneer er sprake is van crimineel gedrag als gevolg van belangenverstrengeling wordt actie ondernomen en zelfs dan meestal pas nadat het in de publiciteit is gekomen. Vormen van corruptie die welig tieren in Nederland: wethouders en raadsleden die op basis van inside information een kaveltje grond bijtijds kopen voordat een nieuw bestemmingsplan de waarde ervan verhoogt, stadsdeelraden waarvan de voorzitter of een belangrijk lid een contract gunt aan een familielid, iemand een functie geven waar 50 mensen op hebben gesolliciteerd en degene die de functie krijgt van dezelfde partij blijkt te zijn als de vergever ervan.

Nu is er nieuwe loot aan de stam: familieomstandigheden van bewindslieden.

Kaag neemt tijdelijk ook waar voor Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking. Hoe het kabinet hier mee heeft kunnen instemmen is mij een raadsel: haar echtgenoot heeft een bestuurlijke functie gehad binnen de Palestijnse Autoriteit. Die Autoriteit wordt geleid door de PLO, een terroristische organisatie. Dat levert een belangenverstrengeling op voor Kaag als zij beslissingen neemt op het gebied van (ontwikkelings-)samenwerking op de West Bank of met de Palestijnse Autoriteit.

Wat gebeurt er?

Een aantal jaren geleden stopte Ontwikkelingssamenwerking met het financieren van Palestijnse boeren omdat er geld weglekte naar de PLO, een terroristische organisatie. Kaag wordt benoemd en hé presto, het departement overweegt dat project weer op te pakken. Ditmaal met een accountantscontrole om weglekken naar de PLO te voorkomen.

Dat roept een heel aantal vragen op. Ik noem er een paar, met opmerkingen terzijde.

Waarom dit project? Heeft dat iets er mee te maken dat haar man een bestuurlijke functie heeft gehad in de regering van de West Bank?

Wordt er niet geverifieerd of ontwikkelingsgelden wel worden besteed overeenkomstig de wil van de Tweede Kamer? Kennelijk niet als er nu een accountantscontrole moet gaan plaatsvinden.

Hoe ziet Kaag zo’n accountantscontrole dan gebeuren? Eerst een aanbestedingsprocedure natuurlijk waar een van de grote drie bureaus van de zuid-as van Amsterdam wordt geselecteerd. Daarbij wordt een controleprocedure vastgesteld, waarna een accountant tegen een tarief van €300 per uur naar Jordanië vliegt om lokaal zijn vragenlijstje in te vullen en een controlerende steekproef te doen. Hoe komt hij aan de namen van de boeren die hij gaat controleren? Toch niet van de Palestijnse Autoriteit? Wat gebeurt er als hij iets ontdekt wat niet had gemogen? Een klein onderhoud waarin hij op een aantal waarheden wordt gewezen waar hij nog niet aan had gedacht en à propos naar zijn familieomstandigheden wordt gevraagd? Of zou wellicht geen van de grote bureaus zich hiervoor lenen omdat zij dan mogelijk een van hun medewerkers in een moeilijk parket zouden brengen?

Vele vragen die op dit moment nog niet worden gesteld. Dat biedt Kaag de mogelijkheid om later, mocht zij zich ooit hiervoor zou moeten verantwoorden, te zeggen dat na aanvang van de financiering de problemen rondom een aanstelling van een accountant die daar controle op zou moeten houden dermate groot bleken te zijn dat besloten is om daar van af te zien.

Wilders had een aantal jaren geleden half Nederland in de gordijnen gejaagd met zijn idee dat ministers geen dubbele nationaliteit moeten hebben teneinde de schijn van belangenverstrengeling te voorkomen. Het lijkt me dat er naast nationaliteit ook de persoon van de huwelijkspartner van groot belang is. Indien Kaag een pensioenfondsbestuurder of accountant zou zijn geweest had dit voorstel nooit gedaan mogen worden in de periode dat zij de verantwoordelijke bewindsvrouw is. Ik zei het al, voor politici gelden kennelijk andere normen dan die zij zelf opleggen aan delen van het bedrijfsleven en de diensten verlenende sectoren.

25-05-2021

Incompetente overheid

De overheid heeft de afgelopen tijd nogal wat steken laten vallen. Ik doe slechts een kleine greep: de toeslagenaffaire (dat het überhaupt heeft kunnen plaatsvinden en de rampzalige afwikkeling door de belastingdienst), de afwikkeling van de aardbevingen in Groningen (al jaren lang een dossier en er gebeurt feitelijk vrijwel niets voor de betrokken burgers), de biomassa centrales (stokpaardje van klimaatonbenullen uit D’66 en GL), de uitgaven aan fieldlab voor een testsamenleving die er niet gaan komen, de vaccinatie strategie die er niet is (immers, een strategie hoort niet maandelijks of wekelijks te worden bijgesteld wanneer een nieuw groepje wil voordringen), het overlaten van de inkoop van vaccins aan de EU met een enorme vertraging tengevolge, de overmatige inkoop van Covid beschermingsmaterieel. Bij dat alles horen we dat dit inherent is aan een enorme crisis en dat overbesteding dan kennelijk heel normaal is.

Als Nederland gerund zou worden als een commercieel bedrijf waren er al een aantal ministers de laan uitgestuurd. Te beginnen met Hugo de Jonge die kennelijk nergens weet van heeft behalve van zijn schoenen. Iedere persconferentie opnieuw bewijst hij zijn onvermogen tot het geven van leiding bij de bestrijding van de pandemie. Het begint met het toestaan dat de vaccins door de EU gaan worden ingekocht op het moment dat Nederland al ver in onderhandeling was met leveranciers. Het gevolg is een enorme vertraging en een tweederangspositie bij diezelfde leveranciers in plaats van een zelfde voorkeurspositie als de UK en de US hebben.

Daarnaast is er nooit een centrale coördinator aangesteld voor het vaccinatieprogramma. Het gevolg: geen strategie, geen leiding over alle partijen heen die gaan vaccineren, vriendjespolitiek bij de vaccineerders, voordringen eerst door hele groepen later ook door individuen en flaters bij de GGD ’en.

Die man moet dus weg.

In zijn kielzog de minister van Financiën, Wopke Hoekstra. Er worden miljarden over de balk gegooid doordat ambtelijke organisaties niet goed onderling communiceren met als gevolg beschermingsmateriaal waar we 10 jaar mee toekunnen. Daarnaast de problemen bij de belastingdienst en de miljarden die weg gaan naar testen t.b.v. een testsamenleving die er toch niet komt, miljarden naar scholen om scholieren bij te spijkeren voor verloren educatie door corona terwijl er onvoldoende leerkrachten om nu al de klassen te bemannen! De minister van Financiën werd tot zijn aantreden gezien als de man die alle andere ministers in het gareel moest houden (althans financieel).

Die man moet dus ook weg.

Dat biedt het CDA gelijk de kans andere, betere, bestuurders naar voren te schuiven. Niet alleen voor kabinetsdeelname maar ook als kamerlid, ervan uitgaande dat ze bij ontslag ook hun zetel ter beschikking stellen. Of zouden we dan twee nieuwe eenmansfracties mogen verwelkomen?

21-05-2021

De Kloof

De kloof tussen burger en overheid. Die kloof is er en wordt steeds groter. In het artikel over Dualisme had ik het al over de vervreemding als gevolg van de Paarse kabinetten. De periode na deze kabinetten zien we een paar belangrijke verschuivingen in de Nederlandse politiek. De twee grootste partijen, PvdA en CDA, verliezen geleidelijk steeds meer aanhang en zijn nu feitelijk splinterpartijen geworden. D’66 had een grillig verloop, soms wat beter en dan weer op sterven na dood. Nu de tweede partij. Alleen de VVD bleef gestaag oprukken. Afsplitsingen te over: PVV, Denk enzovoorts. De LPF was een kort leven beschoren door gebrek aan partijdiscipline. Nu zijn er 19 partijen en partijtjes vertegenwoordigd in de Tweede Kamer.

Het formeren van een coalitie wordt bemoeilijkt door een aantal oorzaken. De belangrijkste:

Het cordon sanitair rondom de PVV en Forum voor Democratie

De opstelling van SPG die deelname aan een kabinet met VVD uitsluit

Het grote aantal partijen dat nodig is om een meerderheid te maken.

De VVD is onmisbaar geworden voor een nieuw te vormen kabinet. Dat zal in elk geval bestaan uit VVD en D’66.

Over links spreken we over VVD (34 zetels), D’66 (24 zetels), PvdA (9 zetels), GL (8 zetels). Al met al 75 zetels. Met CDA er bij een ruime meerderheid, er zonder kan echter ook.

Over rechts spreken we over VVD (34 zetels), D’66 (24 zetels), CDA (15 zetels), Ja21 (3 zetels), SGP (3 zetels). Dit is 79 zetels. Het zou dus ook kunnen zonder SGP of Ja21. Ja 21 heeft het voordeel van een fors aantal senatoren.

Wat heeft Nederland eigenlijk gekozen? Als we de VVD indelen als centrum rechts, net als CDA, en D’66 als centrum links, dan zien we de volgende tweedeling:

Links: 69 zetels

Rechts: 81 zetels

De huidige coalitie heeft nog steeds een meerderheid. Waarom die niet voortgezet? Alleen omdat Segers niet meer met Rutte wil? Dat is een miskenning van de grote overwinning van de VVD.

In feite is er meer rechts dan links gestemd en zou een centrum rechts kabinet voor de hand liggen en in lijn met het verkiezingsresultaat. Bovendien heeft links sterk verloren. Zowel PvdA, GL als SP. Desondanks lijkt het wel een centrum links kabinet te worden: Kaag wil het en we hebben een informateur van PvdA huize.

Een centrum rechts kabinet kan alleen als het CDA over zijn schaduw heen stapt en mee doet en als Ja 21 dan wel SGP meedoet. Niet een waarschijnlijk scenario. Door het cordon sanitair wordt dus eigenlijk de keus van het volk genegeerd: een grote groep kiezers wordt buitenspel gezet.

Dit is een van de oorzaken van de vervreemding: de stem van de kiezer wordt genegeerd als die niet in de kraam te pas komt van de huidige regeerders.

Een andere oorzaak, verwant aan de eerste, is dat de huidige politici, zowel de nationale als regionale en ook lokale, merendeels bestaat uit mensen die een politieke carrière nastreven. Ze beginnen vaak in de jeugdbeweging van een partij en na het voltooien van hun opleiding storten ze zich volledig op een politieke loopbaan. Er zijn er ook vele die afkomstig zijn uit een ambtelijke functie. In beide gevallen hebben ze geen baan gehad in een zakelijk omgeving.

Daardoor missen ze een belangrijk iets: kennis over hoe markten werken en wat organisaties moeten doen om te overleven.

In een zakelijke omgeving draait het uiteindelijk om de vraag of er wel voldoende rendement wordt gemaakt en wat er nodig is om dat voor elkaar te krijgen en het bedrijf te laten overleven. Een zakelijke omgeving kent ook “stake-holders” die bevredigd moeten worden anders gaat de stekker er uit.

In een ambtelijke omgeving ligt dat anders: het is budget gedreven. Overleven is geen issue. Daar is het belangrijker om te weten welke argumenten je kunt gebruiken om meer budget te krijgen en die dan ook op te maken.

Het gevolg van die verschillen is dat onze volksvertegenwoordigers vooral met zichzelf bezig zijn en met het krijgen van budgetten voor door hen gewenste projecten, of dat in het belang van de burger is of niet. Van groot belang is het krijgen van een wetenschappelijk alibi. Als dat er is, is het belang van de burger niet meer belangrijk.

Gevolg is onder andere allerlei rampzalige klimaatplannen die in de loop van de tijd onhaalbaar blijken, waarbij bijstelling niet mogelijk is omdat dat de gehanteerde alibi’s onderuit haalt.

Een ander voorbeeld: de scholen krijgen miljarden extra geld om het verloren corona-jaar goed te maken voor de jeugd. Daarbij wordt vergeten dat het uiteindelijk leraren zijn die dat moeten realiseren en daar hebben we er nu al niet genoeg van. Oeps, stond niet in de spreadsheet!

Ander voorbeeld: een miljard voor de field lab experimenten. Ik neem aan dat we in de tweede helft van het jaar rapporten hierover tegemoet mogen zien die dan echter geen waarde meer hebben voor de huidige pandemie: in de loop van de zomer zal de hele bevolking (althans wie dat willen) haar tweede prik hebben gehad als we het kabinet mogen geloven. Dat is meteen het einde van de testsamenleving. Ondertussen kunnen onze militairen niet genoeg oefenen omdat ze munitie tekort hebben.

Hoezo een geloofwaardige overheid? Burgers zijn niet dom, ze zien dit en denken er het hunne van.

21-05-2021

Dualisme

Dit begrip is de laatste tijd steeds meer opgedoken als oplossing voor het gebrekkige functioneren van het kabinet richting de Tweede Kamer. Meer dualisme! Tjeenk Willink schijnt dat twintig jaar geleden al te hebben gezegd. Meer dualisme!

Zoals altijd wordt ergens een etiket op geplakt en dat moet dan de wonder oplossing zijn voor een al dan niet bestaand probleem. In dit geval dat niet alleen de burger steeds verder van de politiek af staat, maar zelfs de Tweede Kamer want alles wordt voorgekookt in coalitieverband waarna debatten in de Kamer eigenlijk een zinloze exercitie zijn geworden. De leden van de Tweede Kamer klagen hier steen en been over. Dualisme zou dan het tovermiddel zijn waarmee alles wordt opgelost. Mij dunkt dat dit een schijnoplossing is. Het probleem is niet zozeer dat de Tweede Kamer zich buiten spel gezet voelt, het probleem is dat de burger zich buiten spel gezet voelt en dat dit probleem zich door vertaalt naar de Tweede Kamer.

Waardoor voelt die burger zich dan buiten spel gezet? Ik denk dat dit het gebrek aan een werkelijke keuze is bij de verkiezingen. Het maakt niet uit waar je op stemt, er komt toch een kabinet waar de uiterste linkervleugel (SP met name) en de uiterst rechtse vleugel (PVV en Forum voor Democratie) niet in zullen zitten. De SP niet omdat ze zichzelf buiten spel zet, de PVV en Forum niet omdat er een effectief cordon sanitair is opgericht. Het resultaat is een kabinet van VVD, CDA en D’66 aangevuld met een of meerdere partijen die daarvoor uitgenodigd worden en zich daartoe committeren. De onderlinge krachtsverhoudingen bepalen de keuzes die gemaakt worden in het regeerakkoord en daarmee is de toon gezet. Overigens zijn de verschillen tussen deze partijen niet zo heel erg groot.

Dit verschijnsel is niet nieuw, anders dan wordt gesuggereerd. Het begon met het Paars I onder Wim Kok met Gerrit Zalm als minister van financiën. Dat kabinet kwam tot stand omdat het CDA al decennialang een aantal belangrijke ethische dossiers als niet onderhandelbaar bestempelde, ondanks druk van vanuit vrijwel alle andere politieke partijen. Paars I deed wat het beloofde: de immateriële dossiers werden behandeld. Daarna maakten Dijkstal en Kok een grote fout: zij gingen door met Paars. Dat betekende dat een VVD’er die VVD stemde, eigenlijk op Wim Kok als premier stemde en dat een PvdA’er die PvdA stemde, stemde op het economisch/financieel beleid van de VVD. Dat bracht een enorme ontgoocheling teweeg: wat is stelt die stem dan nog voor? In alle tumult die toen ontstond is Pim Fortuyn opgestaan en groeide in korte tijd uit tot de spreekbuis van vele Nederlanders. Geen wonder, hij gaf inderdaad alternatieven aan die anders waren dan van de Paarse partijen.

Eigenlijk is vanaf dat moment niet zoveel veranderd: na een paar tumultueuze jaren heeft het politieke midden zich herpakt en de toon werd gezet. Eerst door Balkenende en daarna Rutte. De kiezer voelde zich steeds meer buitenspel gezet. Wilders zag dat en greep zijn kans en heeft inderdaad een grote partij opgezet. Die werd na de mislukte poging van gedoogsteun echter meteen bij het afval gezet. Dat betekent dat een behoorlijk deel van het electoraat per definitie net meer gehoord wordt. Hetzelfde lot ondergaat thans Forum. In dit geval door stompzinnig gebral van een aantal individuele partijleden wat door de partijleiding niet goed wordt aangepakt.

Met zowel SP als PVV en Forum buitenspel is ongeveer een derde van het Nederlands electoraat dus buitenspel gezet. Uit die andere twee derde komt dan per definitie een kabinet voort. Dualisme tussen kabinet en de Kamer lost echter niets op: een derde van het electoraat doet voor spek en bonen mee en de resterende twee derde bepaalt de koers. Slechts kleine accentverschuivingen zijn dan nog mogelijk tussen verschillende coalitie-varianten.

Waar is de burger in dit verhaal? Dualisme is een schijnoplossing bedacht dor iemand die zelf onderdeel van het probleem en daarom wordt gehoord door anderen die eveneens onderdeel van het probleem zijn.

Een ander issue dat hoognodig moet worden aangepakt is de vertegenwoordiging van de burgers via de politieke partijen. Daarover een volgend artikel.

21-05-2021

Pieter Omtzigt

Pieter Omtzigt, een Kamerlid met een missie. Mede daardoor ook een Kamerlid in opspraak. Zijn missie heeft hij uiteen gezet in zijn boek. Het komt er op neer dat Kamerleden gehouden zijn de regering te toetsen op zijn daden, de uitvoering van haar beleid en of de regering niet over de schreef gaat. Dat geldt voor ieder Kamerlid, zowel als zijn of haar partij deel neemt aan de regering alsook vanuit de oppositie.

Waar hij denkt dat de regering mogelijk over de schreef gaat of niet goed uitvoert, daar richt zich dan zijn aandacht op. Dat heeft een aantal dossiers opgeleverd waar zijn naam duidelijk aan verbonden is: pensioenen, MH117, de toeslagenaffaire om er maar een paar te noemen.

Hij heeft zich vorig jaar kandidaat gesteld om de politiek leider van het CDA te worden. Hij heeft dat op het nippertje niet gehaald. Hugo de Jonge kreeg een paar stemmen meer. Dat geringe verschil heeft aanleiding gegeven tot de vraag of er mogelijk een aantal stemmen verkeerd zijn geteld. Nu niet meer relevant. Wat wel relevant is, is dat toen De Jonge dankte voor dat leiderschap, de leiding van het CDA Wopke Hoekstra bombardeerde tot politiek leider, zonder nieuwe stemming. Mij dunkt dat hiermee toch duidelijk iets gebeurde wat niet echte democratisch kan worden genoemd, ook al zit dat in de naam van de partij. Het lijkt mij dat in zo’n geval de persoon die het in eerste heel krap aflegde tegen de gekozen kandidaat dan alsnog dat leiderschap toebedeeld krijgt of dat er anders een tweede stemming plaats vindt. Geen van beide is gebeurd. Curieus. Nog curieuzer is dat niemand hier echte een punt van maakte. Hoekstra was immers in de zomer al aangezocht en had toen bedankt voor de eer. Nu wilde hij opeens wel. Had dat misschien te maken met het sensibiliseren van Omtzigt?

Overigens denk ik dat het leiderschap van het CDA de heer Omtzigt een dienst heeft bewezen: ik denk dat Omtzigt een voortreffelijk Kamerlid is en zou het erg vinden als de Kamer verzwakt door een andere functie van Omtzigt. Ook al zou dat het fractievoorzitterschap dan wel een ministerspost kunnen zijn geweest. Zoals het er nu voorstaat kan Omtzigt die functies nu vergeten, zo hij ze al geambieerd zou hebben.

Omtzigt is een voortreffelijk Kamerlid dat het kabinet bij de les houdt en waar nodig op de vingers tikt. Dat geeft aan dat hij een instelling heeft die past bij een bepaald slag accountants. Er zijn namelijk twee types accountants, te weten zij die werkelijk controles willen uitvoeren en advies uitbrengen aan de hand van hun bevindingen en zij die het liefst zo snel mogelijk juist willen besturen i.p.v. controleren en adviseren. Ik denk dat Omtzigt bij die eerste categorie hoort.

Beide soorten accountants zijn belangrijk. De tweede categorie omdat zij een boel theoretische kennis meebrengen bij de instellingen waar zij gaan besturen, de eerste omdat hun bevindingen en adviezen bestuurders behoeden voor verkeerde besluitvorming en mogelijk zelfs misbruik van hun positie. Een goed bestuurder zal blij zijn met een goede accountant die zijn/haar instelling controleert en adviseert over zijn/haar bevindingen. Immers, dat verbetert besluitvorming en processen in de toekomst en de buitenwacht weet dat datgene wat gerapporteerd wordt een correcte weergave is. De instelling wordt er beter van.

Minder goede bestuurders vinden een dergelijk accountant irritant: aldoor maar vertragingen en adviezen worden dan vaak gezien als overbodige inmenging met het beleid. Precies de reactie van de regering op het werk van Omtzigt. Dat betekent dat hij zijn werk voortreffelijk heeft gedaan.

Hij zou tot Kamerlid van het jaar gekozen moeten worden!

Het betekent ook dat hij niet de mentaliteit heeft van het andere type accountant dat juist wil besturen. Controleren en adviseren is iets heel anders dan beleid ontwikkelen en processen aansturen omdat beleid te realiseren. Het zijn verschillende vaardigheden. Het lijkt wel alsof dat tegenwoordig van geen belang geacht wordt. Daarover in een ander artikel meer.

21-05-2021

Hoekstra

Wopke Hoekstra, Frieser kan een naam niet zijn. Friezen hebben de naam rechtlijnig te zijn, hoekig, kortaf, misschien wel bot. Eigenschappen die Wopke Hoekstra ook lijkt te hebben. Tenminste, als we de reacties van zijn Europese collega’s mogen geloven. Zeker ook de Franse na de uitbreiding van het belang van de Nederlandse staat in KLM. Ook als lijsttrekker en nu als politiek voorman van de CDA lijkt hij rechtlijniger te zijn dan menig collega van hem.

Dat lijkt problemen te (gaan) geven: tijdens een regeer periode moet af en toe compromissen gesloten te worden en dan is een wendbare geest handiger dan een rechtlijnige. Daarnaast heeft hij nog een probleem: Pieter Omtzigt. Die is met een groot aantal voorkeurstemmen in de Kamer verkozen. Als je in aanmerking neemt dat velen uit gewoonte op de lijsttrekker stemmen, dan is het redelijk te beargumenteren dat de persoonlijke aanhang van Omtzigt eigenlijk groter is dan die van Hoekstra. Door alle ontwikkelingen van de laatste maanden kan Omtzigt eigenlijk maar een ding doen: kamerlid blijven. Geen andere functie, want dat zou leiden tot de reactie “zie je wel”. Overigens mogen we ons daar gelukkig mee prijzen want Omtzigt is een van de beste Kamerleden die Nederland heeft en de laatste jaren überhaupt gehad heeft.

Hij heeft een behoorlijk aantal dossiers op fantastische wijze behandeld en laat zich niet met een kluitje in het riet sturen. Vandaar ook de wrevel vanuit het kabinet die juist zo geruisloos mogelijk opereert. Het probleem voor Hoekstra is dat als hij spreekt met Omtzigt om die de sensibiliseren, Omtzigt ongetwijfeld een prima weerwoord heeft op alle aanwijzingen om toch vooral het werk van het kabinet niet te bemoeilijken, hij heeft er zelfs een boek over geschreven.

Ik denk zo dat Hoekstra in een dergelijk gesprek niet anders dan tot het gelijk van Omtzigt kan komen, namelijk dat de Kamer de regering moet controleren en dat het niet uitmaakt of je als Kamerlid gelieerd bent aan de coalitie of dat je in de oppositie zit. Het gaat namelijk om de controle op de uitvoering, niet op het steunen of aanvallen van het regeringsbeleid op zich. Als lid van een coalitiepartij zal hij het regeringsbeleid steunen, maar dat neemt niet weg dat de controlerende taak blijft staan als een paal.

Naar mijn mening heeft Hoekstra niet die wendbare geest die nodig is om zowel de coalitiepartners als de opvatting van Omtzigt met elkaar te kunnen verenigen, zeker als de coalitiepartners in onderling overleg hun ongenoegen gaan uiten over het kritische Kamerlid. Overigens is dit een groot compliment aan Hoekstra, ik zie hem als iemand die zal handelen zoals hij meent dat passend is en niet zoals mogelijk anderen dat zouden verwachten.

21-05-2021

Kaag

Tijdens de verkiezingscampagne ontving D66 naar verluid een bijdrage van €1 miljoen om de verkiezingspas te spekken. Dat werd gebruikt om een gelikte campagne op te zetten met de persoon van Sigrid Kaag als inzet. De campagne leek sterk op die van Obama geënt op de persoon met zijn mantra Yes we can. De campagne van D66 was ook geënt op een persoon, Kaag, en de bijbehorende mantra was Nieuw Leiderschap (uiteraard onder de beoogde nieuwe premier, Sigrid Kaag). Het was een groot succes, D66 won fors.

Je zou verwachten dat dat nieuwe leiderschap dan ook zou worden uitgedragen. Maar nee, Kaag dook onder de radar. In eerste instantie nog begrijpelijk vanwege de aanstelling van de verkenners, Jorritsma en Ollongren. Toen dat echter zichzelf opblies door de beruchte foto van Ollongren met wat papieren in haar handen, bleef het nog steeds stil. Na twee weken volgde een Kamerdebat over de mislukte verkenning. Dat draaide uit op een frontale aanval op de premier, Marc Rutte. Toen dat enkele uren aan de gang was en duidelijk was dat Rutte langs de afgrond liep, kwam zij in actie. Zij nam het woord en gebruikte dat om Rutte in de rug te steken met dezelfde verwijten als die al gemaakt waren. Om een paar te noemen: selectief geheugen, niet de volledige waarheid vertellen wanneer daar om gevraagd wordt, een verkeerde cultuur binnen het kabinet te hebben gemaakt (of gedoogd, dat was niet duidelijk). Dit alles om voor haar de weg vrij te maken haar ambitie te realiseren: het premierschap leek met dat duwtje binnen handbereik te zijn gekomen.

Een motie van wantrouwen van de oppositiepartijen werd door de coalitiepartijen niet gesteund en daarmee verworpen. Daarna kwam Kaag, met Wopke Hoekstra, met een motie van afkeuring die het wel haalde. Toen zij door reporters werd gevraagd of Rutte zou moeten terugtreden zei ze dat dat niet zo was, het was slechts afkeuring. Hij moest zelf overwegen of hij wel of niet zou doorgaan. Daarna gaf zij aan dat zij vond dat hij zich inderdaad moest terugtrekken, dat zou zij in zo’n geval hebben gedaan.

Toegezegd werd tijdens het debat dat de notulen van de kabinetsvergaderingen waar de gewraakte passage uit de verkennersnotitie kennelijk op was gebaseerd, namelijk hoe om te gaan met kritische Kamerleden, speciaal indien zij die lid zijn van een coalitiepartij (Pieter Omtzigt: functie elders), zouden worden gepubliceerd. Desgevraagd gaf Kaag aan dat zij zich die vergaderingen helemaal niet herinnerde, wellicht was zij er niet, op missie naar Niger bijvoorbeeld.

Rutte bleef aan en er volgde na wederom ongeveer twee weken een debat over de notulen van de kabinetsvergaderingen die hier betrekking op hadden. Het bleken 8 vergaderingen te zijn geweest waarvan er 7 door Kaag waren bijgewoond. Over selectief geheugen gesproken! De missie naar Niger was een half jaar voor de eerste van de kabinetsvergaderingen waarvan de notulen nu gedeeltelijk waren vrijgegeven. Het verschil met de leiderschapsstijl van Rutte sprong niet meteen in het oog.

Wat tijdens deze debatten opviel was dat het hele kabinet redelijk wat boter op het hoofd had. Het werd steeds duidelijker dat Rutte in feite voor het hele kabinet sprak, maar toestond dat hem alle blaam toekwam. Dit omdat hij de premier is, de leider van het kabinet. Ik heb niet veel op met Rutte, maar hier toonde hij leiderschap en ruggengraat. Kaag viel echter volledig door de mand: geen nieuw leiderschap tenzij je meent dat de schuld bij één man neerleggen als je dat goed uitkomt en verder onzichtbaar blijven om je eigen blazoen schoon te houden nieuw leiderschap inhoudt.

Nadat Rutte in mei zijn plannen voor een nieuwe bestuurscultuur had toegelicht schijnt Kaag te hebben gezegd: “de trailer was beter dan de film”. Ik had geen beter commentaar voor haar eigen optreden kunnen bedenken!

Overigens, let op haar kleding en voorkomen. Haar voorkomen is altijd in lijn met haar intenties. Tijdens de plenaire Kamerdebatten over Rutte zag ze er uit als iemand die niet kon slapen van alle ellende, haar haar zat niet goed, haar bril (veel te groot) niet goed op de neus etc. Wanneer ze geïnterviewd wordt straalt ze uit een powervrouw te zijn: mantelpak, goed gekapt, zakelijk optreden. Redelijk pathetisch allemaal.